کد مطلب:1505 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:298

گنجینه کتابخانه » احکام و فقه »»» فهرست کتاب

مبطلات نماز

1135- دوازده چیز نماز را باطل می كند و آنها را مبطلات می گویند.



اول : آنـكه در بین نماز یكی از شرطهای آن از برود , مثلا در بین نماز بفهمد لباسش كه ساتر است غصبی است .



دوم : آنـكـه در بین نماز عمدا یا سهوا یا از روی ناچاری , چیزی كه وضو یا غسل را باطل می كند پیش آید , مثلا بول از او بیرون آید , هر چند - بنابر احتیاط - پیش آمدن آن پس از تمام شدن سجده آخر نماز از روی سـهو یا ناچاری باشد , ولی كسی كه نمی تواند از بیرون آمدن بول و غایط خودداری كند , اگر در بین نماز بـول یـا غـایـط از او خارج شود , چنانچه به دستوری كه در احكام وضو صفحه 51 گفته شد , رفتار نماید نمازش باطل نمی شود , و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود , در صورتی كه به دستور استحاضه رفتار كرده نمازش صحیح است .



1136- كـسـی كه بی اختیار خوابش برده , اگر نداند كه در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن لازم نیست نـمازش را دوباره بخواند , به شرط آنكه بداند آنچه از نماز بجا آورده به اندازه ای كه عرفا آن را نماز بگویند بوده است .



1137- اگـر بداند به اختیار خودش خوابیده و شك كند كه بعد از نماز بوده یا در بین نماز یادش رفته كه مشغول نماز است و خوابیده نمازش با شرطی كه در مساله پیش گفته شد صحیح است .



1138- اگـر در حال سجده از خواب بیدار شود و شك كند كه در سجده آخر نماز است یا در سجده شكر , چـنـانـچـه بـدانـد كـه بی اختیار خوابش برده باید آن نماز را دوباره بخواند و اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و احتمال دهد كه از روی غفلت در سجده نماز خوابیده نمازش صحیح است .



1/1138- سـوم از مـبـطلات نماز آن است كه دستها را به قصد خضوع و ادب روی هم بگذارد , ولی باطل شـدن نـمـاز بـه ایـن كار بنابر احتیاط است هر چند در حرام بودنش اگر به قصد مشروعیت آورده شود , اشكالی نیست .



1139- هرگاه از روی فراموشی یا ناچاری یا تقیه یا برای كار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن دستها را روی هم بگذارد اشكال ندارد.



1/1139- چـهـارم از مـبـطلات نماز آن است كه بعد از خواندن حمد آمین بگوید و این باطل شدن نماز به گـفـتـن آمین در غیر ماموم بنابر احتیاط است هر چند در حرام بودنش چنانچه به قصد مشروعیت آورده شود اشكالی نیست و در هر حال اگر آمین را اشتباها یا از روی تقیه بگوید نمازش اشكال ندارد.



پنجم از مبطلات نماز برگشتن از قبله بدون عذر است و اما اگر با عذر باشد مثل فراموشی یا به سبب امر قهری ( مانند باد شدیدی كه او را از قبله برگرداند ) چنانچه به طرف راست و یا چپ نرسد نماز او صحیح است , ولی لازم است كه بعد از برطرف شدن عذر فورا به طرف قبله برگردد , و اما اگر به طرف راست و یا چپ برسد - چه پشت به قبله باشد یا نه - اگر عذر او فراموشی باشد و وقتی متذكر شود , كه اگر نماز را قطع كند می تواند دوباره آن را رو به قبله بخواند ( هر چند یك ركعت از آن در وقت واقع شود ) باید نماز را از سر بگیرد و گرنه به همان نماز اكتفا می كند و قضا بر او لازم نیست و همچنین است اگر برگشت او از قـبله به واسطه امر قهری باشد پس چنانچه بتواند بدون برگشتن از قبله نماز را دوباره در وقت بخواند ( هـر چند یك ركعت از آن در وقت واقع شود ) باید نماز را از سر بگیرد و گرنه باید همان نماز را تمام كند و اعاده و قضا بر او لازم نیست .



1140- اگـر صورت خود را فقط برگرداند ولی بدنش به طرف قبله باشد چنانچه به حدی گردن را كج كند كه بتواند مقداری از پشت سرش را ببیند حكم او همان حكم برگشتن از قبله است كه قبلا ذكر شده , و اما اگر مقدار كمی گردنش را كج كند كه عرفا بگویند طرف جلو بدنش مقابل قبله است نمازش باطل نمی شود هر چند این كار مكروه است .



1/1140- شـشـم از مـبـطـلات نـماز آن است كه عمدا تكلم كند هر چند به كلمه ای كه بیش از یك حرف نداشته باشد , اگر آن حرف مفهم معنای خودش باشد , مثل ( ق ) كه در زبان عربی به معنای این است كه نگهداری كن یا مفهم معنای دیگری مثل ( ب ) در جواب كسی كه از حرف دوم از هجا سؤال كند.



و چـنـانچه مفهم هیچ معنایی نباشد اگر مركب از دو حرف یا بیشتر باشد باز هم بنابر احتیاط مبطل نماز است .



1141- اگـر سـهوا كلمه ای بگوید كه یك حرف یا بیشتر دارد اگر چه آن كلمه معنی داشته باشد نمازش باطل نمی شود , ولی بنابر احتیاط لازم است بعد از نماز سجده سهو بجا آورد چنانچه خواهد آمد.



1142- سرفه كردن و آروغ زدن در نماز اشكال ندارد و احتیاط لازم آن است كه در نماز اختیارا آه نكشد و ناله نكند و اما گفتن آخ و آه و مانند اینها اگر عمدی باشد , نماز را باطل می كند.



1143- اگر كلمه ای را به قصد ذكر بگوید , مثلا به قصد ذكر بگوید اللّه اكبر و در موقع گفتن آن , صدا را بـلـند كند كه چیزی را به دیگری بفهماند اشكال ندارد , و همچنین اگر كلمه ای را به قصد ذكر بگوید هر چـنـد بداند كه این كار سبب می شود كه كسی متوجه مطلبی شود اشكال ندارد , ولی اگر اصلا قصد ذكر نكند یا قصد هر دو امر را بكند اشكال دارد.



1144- خـوانـدن قرآن در نماز ( حكم چهار آیه ای كه سجده واجب دارد و احكام قرائت مساله 992 گفته شد ) و نیز دعا كردن در نماز اشكال ندارد ولی احتیاط مستحب آن است كه به غیر عربی دعا نكند.



1145- اگر چیزی از حمد و سوره و ذكرهای نماز را عمدا بدون قصد جزئیت یا احتیاطا چند مرتبه بگوید اشكال ندارد.



1146- در حـال نماز , انسان نباید به دیگری سلام كند , و اگر دیگری به او سلام كند باید جواب دهد ولی جـواب بـاید مثل سلام باشد یعنی نباید بر اصل سلام اضافه داشته باشد , مثلا نباید در جواب بگوید ( سلام عـلیكم و رحمة اللّه و بركاته ) بلكه بنابر احتیاط لازم نباید لفظ ( علیكم یا علیك ) را بر لفظ سلام در جواب مـقدم بدارد , اگر آن كسی كه سلام كرده این چنین نكرده باشد , مثلا اگر گفته سلام علیكم در جواب بـگوید سلام علیكم و اگر گفته السلام علیكم بگوید السلام علیكم و اگر گفته سلام علیك بگوید سلام علیك ولی در جواب علیكم السلام هر صیغه ای كه می خواهد می تواند بگوید.



1147- انـسـان بـایـد جـواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فورا بگوید و اگر عمدا یا از روی فراموشی جـواب سـلام را بـه قدری طول دهد كه اگر جواب بگوید , جواب آن سلام حساب نشود , چنانچه در نماز باشد , نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد , جواب دادن واجب نیست .



1148- باید جواب سلام را طوری بگوید كه سلام كننده بشنود ولی اگر سلام كننده كر باشد یا سلام داده و تـنـد رد شود , چنانچه ممكن باشد كه جواب سلام را به اشاره یا مانند آن به او بفهماند جواب دادن لازم است و در غیر این صورت جواب دادن در غیر نماز لازم نیست و در نماز جایز نیست .



1149- واجب است نمازگزار جواب سلام را به قصد تحیت بگوید و مانعی ندارد كه قصد دعا هم بكند یعنی از خداوند عالم برای كسی كه سلام كرده سلامتی بخواهد.



1150- اگـر زن یـا مـرد نـامـحرم یا بچه ممیز یعنی بچه ای كه خوب و بد را بفهمد نمازگزار سلام كند , نـمـازگزار باید جواب او را بدهد , و اگر زن به لفظ ( سلام علیك ) سلام كند , می تواند در جواب بگوید ( سلام علیك ) یعنی كاف را زیر بدهد.



1151- اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد اگر چه معصیت كرده ولی نمازش صحیح است .



1152- اگـر كـسـی بـه نمازگزار غلط سلام كند , به طوری كه سلام حساب نشود , جواب دادن او جایز نیست .



1153- جـواب سلام كسی كه از روی مسخره یا شوخی سلام می كند و جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان در صـورتـی كه ذمی نباشند واجب نیست , و اگر ذمی باشند بنابر احتیاط واجب به كلمه ( علیك ) اكتفا شود.



1154- اگـر كـسـی بـه عده ای سلام كند , جواب سلام او بر همه آنان واجب است , ولی اگر یكی از آنان جواب دهد كافی است .



1155- اگر كسی به عده ای سلام كند و كسی كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد , باز هم جواب سلام او بر آن عده واجب است .



1156- اگـر بـه عـده ای سـلام كند و كسی كه بین آنها مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را هم داشته یا نه , نباید جواب بدهد.



و هـمچنین است اگر بداند قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد , اما اگر بداند قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد , باید جواب او را بگوید.



1157- سـلام كـردن مـسـتـحب است و خیلی سفارش شده است كه سوار به پیاده و ایستاده به نشسته و كوچكتر به بزرگتر سلام كند.



1158- اگر دو نفر با هم به یكدیگر سلام كنند , بنابر احتیاط واجب باید هر یك جواب سلام دیگری را بدهد .



1159- در غیر نماز , مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید , مثلا اگر كسی گفت سلام علیكم در جواب بگوید سلام علیكم ورحمة اللّه .



هـفتم از مبطلات نماز خنده با صدا و عمدی است هر چند بدون اختیار باشد اگر مقدماتش اختیار باشد , بـلـكـه بـنابر احتیاط هر چند هم مقدماتش اختیار نباشد باز هم موجب باطل شدن نماز می شود ولی اگر عمدا بی صدا یا سهوا با صدا بخندد ظاهر این است كه نمازش اشكال ندارد.



1160- اگـر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر كند , مثلا رنگش سرخ شود , احتیاط واجب آن است كه نمازش را دوباره بخواند.



1/1160- هشتم از مبطلات نماز بنابر احتیاط واجب آن است كه برای كار دنیا عمدا با صدا یا بی صدا گریه كـنـد , ولـی اگـر از تـرس خدا یا برای آخرت گریه كند , آهسته باشد یا بلند اشكال ندارد بلكه از بهترین اعمال است .



نهم از مبطلات نماز كاری است كه صورت نماز را به هم بزند , مثل به هوا پریدن و مانند آن عمدا باشد یا از روی فراموشی , ولی كاری كه صورت نماز را به هم نزند , مثل اشاره كردن با دست اشكال ندارد.



1161- اگر در بین نماز به قدری ساكت بماند كه نگویند نماز می خواند , نمازش باطل می شود.



1162- اگـر در بین نماز كاری انجام دهد یا مدتی ساكت شود و شك كند كه نماز به هم خورده یا نه , باید نماز را اعاده نماید , ولی بهتر این است كه آن را تمام كرده و سپس اعاده نماید.



1/1162- دهـم از مـبـطـلات نماز خوردن و آشامیدن است , كه اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد كه نگویند نماز می خواند , عمدا باشد یا از روی فراموشی نمازش باطل می شود.



ولـی كسی كه می خواهد روزه بگیرد , اگر پیش از اذان صبح نماز مستحبی بخواند و تشنه باشد , چنانچه بترسد كه اگر نماز را تمام كند صبح شود , در صورتی كه آب روبروی او در دو سه قدمی باشد می تواند در بین نماز آب بیاشامد , اما باید كاری كه نماز را باطل می كند , مثل رو گرداندن از قبله انجام ندهد.



1163- اگـر خـوردن یـا آشامیدن عمدی , صورت نماز را هم به هم نزند , بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند خواه موالات نماز به هم بخورد یعنی طوری شود كه نگویند نماز را پشت سر هم می خواند یا نه .



1164- اگـر در بین نماز , غذایی را كه در دهان یا لای دندانها مانده فرو ببرد , نمازش باطل نمی شود , و نیز اگر كمی قند یا شكر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود اشكال ندارد.



1/1164- یـازدهـم از مـبـطلات نماز , شك در ركعتهای نماز دو ركعتی یا سه ركعتی یا در دو ركعت اول نمازهای چهار ركعتی است , در صورتی كه نمازگزار در حال شك باقی باشد.



دوازدهـم از مـبطلات نماز آن است كه ركن نماز را عمدا یا سهوا كم كند یا چیزی را كه ركن نیست عمدا كـم نماید یا چیزی را عمدا در نماز زیاد كند و همچنین اگر ركنی را مثل ركوع یا دو سجده از یك ركعت سهوا زیاد كند نمازش بنابر احتیاط واجب باطل می شود , و اما زیاد كردن تكبیرة الاحرام سهوا مبطل نماز نیست .



1165- اگـر بعد از نماز شك كند كه در بین نماز كاری كه نماز را باطل می كند انجام داده یا نه , نمازش صحیح است .